Od pewnego czasu trwają rozważania na temat tego, czy sztuczna inteligencja może w przyszłości wyręczyć lekarzy w diagnostyce obrazowej, czy też raczej będzie stanowiła dla nich jedynie narzędzie pomocnicze. O rosnącej roli technologii w medycynie, szansach i ograniczeniach AI, jak i przyszłości zawodu lekarza mówi dr n. med. Maciej Kowalewski, chirurg i transplantolog Centrum Medycznego SafiMed w Zabierzowie, od lat zaangażowany w populacyjne badania profilaktyczne USG.
Jak ocenia Pan rozwój sztucznej inteligencji w medycynie, szczególnie w kontekście diagnostyki obrazowej?
Moja opinia na temat wsparcia AI w interpretacji badań obrazowych jest bardzo entuzjastyczna! Nie sądzę jednak, aby sztuczna inteligencja była w stanie zastąpić lekarza. Choćby dlatego, że jeśli chodzi o badania USG, są one procedurami dynamicznymi – to lekarz przykłada głowicę do wybranego obszaru ciała i bada go w czasie rzeczywistym. W tym kontekście nie widzę zagrożenia, że sztuczna inteligencja mogłaby zastąpić człowieka. Do przeprowadzenia samego badania zawsze będzie potrzebny specjalista.
Czy już dziś AI może realnie pomagać lekarzowi w trakcie badania USG?
Tak, niektórzy producenci aparatów USG oferują opcję wsparcia AI, która może zwracać uwagę na niuanse obrazu – choć ostateczna interpretacja i tak należy zawsze do lekarza. To rozwinięcie technologii znanych już wcześniej jako „trenerzy” czy „mentorzy” ultrasonograficzni, które podpowiadały, jak uzyskać optymalną projekcję danego narządu. Dziś, dzięki uczeniu maszynowemu, sztuczna inteligencja może również pomagać w wyostrzaniu obrazu czy wskazywać niewidoczne na pierwszy rzut oka zmiany.
Czy tego typu rozwiązania są już dostępne i stosowane w Polsce?
Owszem, choć do tej pory spotykałem się z nimi głównie w formie płatnych dodatków do aparatów. Ich cena często nie uzasadniała korzyści, zwłaszcza dla lekarzy z dużym doświadczeniem. Ale jednocześnie nie można zapominać, że następuje zmiana pokoleniowa. Do zawodu wchodzą coraz to młodsi lekarze, bardziej zależni od cyfrowej obróbki obrazu. W ich przypadku takie rozwiązania mogą być realnym wsparciem – szczególnie na etapie nauki czy w diagnostyce przypadków nietypowych.
W których dziedzinach medycyny AI ma największy potencjał, by wspomóc – a może nawet zastąpić – lekarza?
Zdecydowanie w diagnostyce obrazów statycznych: zdjęć rentgenowskich, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego. W tych przypadkach badanie jest w pierwszej kolejności wykonywane, a dopiero następnie oceniane. Wyobraźmy sobie bazę wszystkich zdjęć TK porównanych z opisami i potwierdzonymi diagnozami – na takiej podstawie AI mogłaby w kilka sekund wskazywać możliwe zmiany. Taki rozwój jest moim zdaniem jak najbardziej realny i myślę, że w tym zakresie sztuczna inteligencja będzie z czasem coraz częściej wykorzystywana przez specjalistów.
Czy możliwe jest, żeby AI w przyszłości całkowicie przejęło proces diagnostyczny?
Nie sądzę, aby szybko nastąpił moment, w którym człowiek nie będzie musiał tego procesu nadzorować. Przyszłość rzeczywiście może przynieść automatyzację w rutynowych czynnościach – jak zbieranie wywiadu lekarskiego czy opracowywanie dokumentacji. Ale doświadczenie i intuicja lekarza to coś, czego AI nie zastąpi. Zwłaszcza że interpretacja obrazu zależy także od dodatkowych danych – klinicznych, osobistych, kontekstowych.
Czy zdarza się, że AI potrafi zauważyć coś, co umknie człowiekowi?
Tak, to możliwe. Współpracuję z krakowskim instytutem onkologii przy projekcie badania nieinwazyjnego, w którym AI analizuje obrazy. Zdarza się, że wykrywa zmiany, których oko ludzkie nie wyłapuje. To pokazuje, jak ogromny potencjał drzemie w tej technologii – zwłaszcza jeśli chodzi o moc obliczeniową i dostęp do danych.
Czy jako lekarz obawia się Pan, że AI może kiedyś zagrozić roli człowieka w medycynie?
Nie. To nie pierwszy raz, gdy medycyna staje przed pytaniem, czy nowa technologia ją wyprze. Przypomnę przykład sprzed kilkunastu lat, kiedy trwały prace nad hodowlą narządów transgenicznych. Przewidywano wówczas, że za jakiś czas transplantologia może stać się zbędna. Czas pokazał, że tak się nie stało. Ze sztuczną inteligencją jest podobnie. Może nas ona skutecznie wspierać, ale decyzje i odpowiedzialność nadal będą spoczywały na lekarzu.
Sztuczna inteligencja zmienia sposób, w jaki myślimy o medycynie – ale to lekarz pozostaje jej fundamentem. Moim zdaniem AI nie zastąpi człowieka, ale może mu realnie pomóc – pod warunkiem, że będzie traktowana jako narzędzie, a nie substytut doświadczenia, wiedzy i intuicji.
Źródło: Materiały prasowe
