Samotność skraca życie. Główna autorka badania przeprowadzonego przez Harvard TH Chan School of Public Health, dr Yenee Soh, podkreśla, że: „Samotność jest coraz częściej uznawana za poważny problem zdrowia publicznego. […] Badania wskazują, że samotność, zwłaszcza w przypadku występowania chorób przewlekłych, może odgrywać istotną rolę w zapadalności na udary mózgu, które są już jedną z głównych przyczyn długotrwałej niepełnosprawności i śmiertelności na całym świecie”. Eksperci kampanii Przepis na dobre życie podkreślają, że osoby pozbawione bliskich więzi mogą być narażone na o 16% wyższe ryzyko chorób układu krążenia i aż o 12% większe ryzyko choroby wieńcowej. To tysiące zawałów i udarów, których można by uniknąć dzięki… obecności drugiego człowieka.
Dziś – 10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego. To dobry moment, by przypomnieć, że troska o kondycję psychiczną jest równie ważna jak dbanie o ciało. Samotność i izolacja społeczna nie tylko obniżają nastrój, ale jak pokazują najnowsze badania, mają bezpośredni wpływ na zdrowie serca i ryzyko chorób układu krążenia.
Izolacja społeczna a samotność
Termin „izolacja społeczna” odnosi się do rzadkiego kontaktu społecznego lub braku integracji społecznej, natomiast „samotność” jest subiektywnym odczuciem braku towarzystwa, które może wywoływać stres w naszym organizmie. W ostatnich latach narastają dowody wskazujące, że te czynniki mogą wpływać na zdrowie sercowo-naczyniowe. W analizie obejmującej ponad 100 tysięcy dorosłych stwierdzono, że osoby z ograniczonymi kontaktami społecznymi były o około 16% bardziej narażone na incydenty sercowo-naczyniowe w ciągu kilku lat obserwacji. Efekt samotności był porównywalny do znanych czynników ryzyka o umiarkowanej sile, takich jak nadwaga.
Wyniki te podkreślają znaczenie aspektów społecznych w profilaktyce i opiece nad osobami starszymi, sugerując, że zwiększenie kontaktów społecznych może przyczynić się do ochrony zdrowia sercowo-naczyniowego.
Eksperci zwracają uwagę, że samotność:
- podnosi poziom kortyzolu („hormonu stresu”),
- zwiększa stan zapalny w organizmie,
- nasila nadciśnienie tętnicze,
- sprzyja gorszej jakości snu i mniejszej aktywności fizycznej.
Dbanie o zdrowie psychiczne i wsparcie psychologiczne to jeden z filarów kampanii Przepis na dobre życie. Według raportu „Czy Polacy znają przepis na dobre życie?” aż 75% osób po incydencie sercowo-naczyniowym deklaruje obniżenie nastroju i pogorszenie samopoczucia.
– Standardowo mówi się, że największym cichym zabójcą serca jest nadciśnienie. Dziś musimy dodać do tej listy samotność. To czynnik ryzyka, który jest mniej oczywisty, a również wpływa na naszą kondycję sercowo-naczyniową. Samotność może wręcz działać jak przewlekły stres. Relacje społeczne to zatem prawdziwy filar kardioprotekcji. Wyniki badań pokazują, że samotność szkodzi sercu i warto o tym pamiętać na co dzień – zaznacza prof. dr hab. n. med. Ryszard Piotrowicz, Narodowy Instytut Kardiologii/Wyższa Szkoła Rehabilitacji.
Problem samotności dotyka szczególnie osoby starsze. Dlatego tak ważne jest, aby je wspierać w nawiązywaniu kontaktów – odwiedzając je, rozmawiając przez telefon czy zachęcając do udziału w lokalnych grupach, czy zorganizowanych programach integracyjnych. Każdy wspólny spacer czy regularne rozmowy z drugą osobą mogą pozytywnie wpływać na zdrowie i samopoczucie. Warto również pamiętać o możliwości korzystania ze wsparcia psychologa, które może okazać się lekarstwem na wiele schorzeń również fizycznych.
Kroki dla profilaktyki
Eksperci kampanii „Przepis na dobre życie” podkreślają, że troska o relacje i zdrowie psychiczne powinna być traktowana na równi z ruchem, dietą i leczeniem. Nawet drobne działania mogą przynieść korzyści:
- Rozmowa jako lek – kontakt z bliskimi obniża stres, reguluje ciśnienie, poprawia pracę serca.
- Programy społeczne – kluby seniora, wolontariat, działania międzypokoleniowe mogą być równie ważne jak poradnie dietetyczne.
- Równowaga w prewencji – tak jak dbamy o dietę, ruch i farmakoterapię, tak powinniśmy dbać o relacje międzyludzkie.
Silne więzi to silne serce.
Źródło: Materiały prasowe