Prezentacja najcenniejszych rękopisów Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie

We wtorek 17 grudnia odbędzie się doroczna prezentacja najcenniejszych obiektów ze zbiorów Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. W tym roku konserwacji zachowawczej poddano 45 tomów zawierających rękopisy z lat 1519-1796.

Tegoroczna konserwacja to dziesiąty etap ratowania bezcennego zasobu Akt Officialiów i Episcopaliów Archidiecezji Krakowskiej. Wcześniej zakonserwowanych zostało 499 woluminów z tego zbioru. Realizowany od 2010 roku proces konserwacji dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozwala na właściwe zabezpieczenie unikatowych zabytków piśmiennictwa. Zakonserwowane obiekty są udostępniane archiwistom i badaczom w czytelni Archiwum przy ul. Franciszkańskiej 3.

Akta Officialia i Episcopalia Archidiecezji Krakowskiej to najstarszy i najważniejszy zbiór archiwaliów przechowywanych w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Akta te szczegółowo dokumentują działalność biskupów krakowskich na przestrzeni czterech wieków, od 1410 do 1797 roku. Tegoroczne zadanie obejmowało konserwację zachowawczą 45 tomów, zawierających rękopisy z lat 1519-1796.

Wytypowane do tegorocznego projektu księgi archiwalne to dokumentacja faktów ważnych dla historii kościoła i historii Polski. Zawartość i ranga tych obiektów przesądza o szczególnym charakterze całości zbiorów przechowywanych w Archiwum Krakowskiej Kurii Metropolitalnej: są one nieocenionym, niekiedy jedynym, źródłem dla badaczy historii państwa i kościoła. Akta Episcopalia (1466-1797) to inaczej akta czynności biskupów krakowskich, a Akta Officialia (1410-1796) to akta sądowe osoby stojącej na czele sądu biskupiego (oficjała).

Akta Episcopalia pojawiły się w kancelarii biskupiej w połowie XV wieku, kiedy to miejsce dokumentu zajęła „księga wpisów”. Działalność kolejnych biskupów spisywano w księdze w porządku chronologicznym. Z kolei „officialat”, którego działalność dokumentują Akta Officialia, w dawnych wiekach spełniał funkcję kancelarii biskupiej, a oficjał zajmował się, w imieniu biskupa, zarówno sprawami sądowymi, jak i administracyjnymi. Pomagał biskupowi w zarządzaniu diecezją.

Acta Officialia i Episcopalia Archidiecezji Krakowskiej to jedyny w Polsce zachowany w całości, kompletny zespół takich rękopisów, liczący 625 tomów. Składają się nań kompletne „brudnopisy”, jak i „czystopisy” poszczególnych roczników. Cały zbiór opisuje fakty niesłychanie istotne dla historii całej diecezji krakowskiej, która w okresie staropolskim obejmowała swoim zasięgiem terytorialnym aż 11 obecnych diecezji. W tym kontekście krakowskie Akta Officialia i Episcopalia to teksty źródłowe, fundamentalne dla poznania historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów – jedyny zachowany w całości zbiór ksiąg dokumentujących metodycznie i szczegółowo rok po roku dzieje diecezji i Państwa polskiego na przestrzeni czterech wieków (XV – XVIII).

Uroczystym posumowaniem zadania jest doroczna prezentacja obiektów po konserwacji w czytelni Archiwum przy ul. Franciszkańskiej 3 w Krakowie z udziałem abp. Marka Jędraszewskiego. W tym roku zaplanowana ona została na wtorek 17 grudnia na godz. 10.00. Podczas spotkania ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak wygłosi krótką prelekcję nt. zawartości prezentowanych zabytków.