Miasto kwadransowe jest ideą wymyśloną kilka lat temu przez kolumbijsko-francuskiego profesora Carlosa Moreno. Zgodnie z zamysłem poprawy jakości życia w wielkich miastach, ten znany urbanista i badacz opracował koncept polegający na tym, by ultranowoczesne osiedla były samowystarczalne, a mieszkańcy mieli dostęp do wszelkich najpotrzebniejszych usług w odległości maksymalnie 15 minut piechotą lub rowerem od własnego mieszkania. Idea, opracowana początkowo tylko dla mieszkańców Paryża, z czasem zyskała aprobatę Organizacji Narodów Zjednoczonych i Światowego Forum Ekonomicznego. Obecnie robi furorę na całym świecie, także w Krakowie.
Szybki rozwój i… gigantyczne korki
W dobie globalnej komunikacji i stale rozwijającego się konsumpcjonizmu, ludzkość coraz częściej łączy permanentny brak jednej rzeczy. Czasu. Tymczasem z raportu Inrix wynika, że mieszkańcy największych polskich miast tracą czas w korkach średnio pół tygodnia w skali roku. Przeliczając to dalej – w ciągu najbliższej dekady możemy spędzić we własnym samochodzie nawet ponad miesiąc. Jak zmienić ten stan rzeczy, kiedy ludzi w aglomeracjach nieustannie przybywa? To pytanie zadawali sobie najwięksi urbaniści świata, a odpowiedź znalazł właśnie Carlos Moreno, doradca mera Paryża i instytucji rządowych oraz dyrektor naukowy Katedry Przedsiębiorczości paryskiej Sorbony.
Zrównoważone i przyjazne miasto w mieście
Zdrowsze, wygodniejsze, bardziej ekologiczne – takie są nowoczesne osiedla budowane w myśl inteligentnego planowania przestrzeni Moreno zwanej „15mC” (FMC/15-minute city). Dostęp do najpilniejszych usług jest tam na wyciągnięcie ręki, a rozbudowana infrastruktura jest tworzona po to, by dobrze się tam mieszkało, żyło, pracowało i tworzyło relacje z sąsiadami.
Dobrym przykładem takiego miasta w mieście w Polsce są osiedla budowane przez firmę Megapolis w północnej części Krakowa. Właścicielom mieszkań w kameralnych 6-piętrowych budynkach Osiedla Ozon, otoczonych zielonymi strefami, oddano do użytku także różnorodne miejsca spotkań i integracji: wychodzącą naprzeciw realiom współczesnego życia salę coworkingową, ścianę wspinaczkową, monitorowaną salę zabaw, kulkoland dla najmłodszych, salę dydaktyczno-warsztatową oraz wiaty i stację napraw dla rowerzystów. Dodatkowo na terenie kompleksu znajdują się przestrzenie handlowe, punkty gastronomiczne oraz prywatne żłobki i przedszkola.
Za tę przestrzeń do mieszkania i relaksu Megapolis zostało nagrodzone statuetką „Złotego Sokoła” w prestiżowym konkursie „Krakowskiego Dewelopera Roku 2022” organizowanym przez Stowarzyszenie Budowniczych Domów i Mieszkań.
Zmieniająca się tkanka miejska Górki Narodowej
Idea miasta w mieście to jednak coś więcej niż tylko szybki dostęp do miejsc codziennego użytku czy liczne miejsca sprzyjające sąsiedzkiej integracji. To także promowanie zdrowego stylu życia i ekologii, czyli inwestowanie w tereny rekreacyjne, obiekty sportowe i miejsca do spacerowania. A wszystko to w opozycji do powstających na początku XXI wieku monofunkcyjnych „miejskich sypialni” – wyludnionych w trakcie dnia i korkujących się wieczorami. Na przykładzie Osiedla Ozon i powstających kolejnych osiedli na Górce Narodowej można zauważyć, że zmiany dokonane przez rozszerzającą się tkankę 15-minutowego miasta mogą być jeszcze bardziej spektakularne.
Dynamika przemian tego obszaru Krakowa, a co za tym idzie coraz liczniej przybywający tu mieszkańcy, sprawiła, że wraz z początkiem lipca 2020 roku miasto zaczęło inwestować w infrastrukturę dzielnicy, rozpoczynając prace nad linią szybkiego tramwaju. Przy tej okazji zbudowano również największy w Krakowie parking P&R, gdzie łącznie może zaparkować 465 pojazdów. Z komunikacji tramwajowej mieszkańcy korzystają już od ponad roku, a we wrześniu 2020 roku rozpoczęto również drugą kluczową dla tego terenu inwestycję w postaci generalnej przebudowy al. 29 Listopada. Nową, poszerzoną trasą kierowcy zaczęli jeździć tuż przed świętami ubiegłego roku. Pozostaje jeszcze otwarcie trzeciej, niezwykle ważnej inwestycji infrastrukturalnej, czyli północnego odcinka obwodnicy, która w znacznym stopniu odciąży komunikacyjnie miasto, niemal domykając już drogowy „ring” na podobieństwo Wiednia.
Górka Narodowa to przykład najbardziej spektakularnej przemiany ostatniej dekady, która zmienia oblicze współczesnego Krakowa. Kolejne etapy samowystarczalnego 15-minutowego osiedla Megapolis, będące modernistycznymi enklawami zieleni i harmonii, a także wpisujące się w najnowsze trendy budynki mixed-use (wielofunkcyjne kompleksy zaspokajające potrzeby lokalnej społeczności) przyciągnęły na północ miasta już kilka tysięcy mieszkańców. Powstała tym samym zupełnie nowa przestrzeń na wzór największych europejskich miast, gdzie teraźniejszość harmonijnie spotyka się z przyszłością.
