To mamy częściej korzystają z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Z macierzyńskiego w 2023 r. w regionie korzystało niemal 27,2 tys. kobiet, a tylko 639 mężczyzn. Natomiast zasiłek za urlop rodzicielski w tym okresie otrzymało niemal 35,3 tys. kobiet i 2,1 tys. mężczyzn – wynika ze statystyk ZUS.
Zasiłek macierzyński przysługuje za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego i urlopu ojcowskiego. Z tego ostatniego może skorzystać tylko ubezpieczony tata dziecka. Okres wypłaty zasiłku zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie bądź przyjętych na wychowanie.
Urlop macierzyński
Przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka czas pobierania zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego, lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni. W przypadku urodzenia lub przyjęciu na wychowanie bliźniaków jest to 31 tygodni, trojaczków – 33 tygodnie, czworaczków – 35 tygodni a pięcioraczków i więcej dzieci – 37 tygodni.
Część urlopu macierzyńskiego mama może wykorzystać jeszcze przed narodzinami, nie więcej jednak niż 6 tygodni. Z urlopu macierzyńskiego mogą skorzystać także ojcowie, ale pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego jest zarezerwowane tylko dla matki. W wyjątkowych sytuacjach ojciec może w tym czasie przejąć opiekę nad noworodkiem.
Urlop rodzicielski
Urlop rodzicielski może wykorzystać zarówno matka, jak i ojciec dziecka. W ubiegłym roku wydłużono go o 9 tygodni: z 32 do 41 w przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka i z 34 do 43 tygodni przy urodzeniu lub przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka. Co ważne te 9 dodatkowych tygodni przysługuje drugiemu rodzicowi.
Jeśli ubezpieczona mama wykorzystała 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, to dodatkowe 9 tygodni może wykorzystać tylko ojciec dziecka. Jeśli tego nie zrobi to urlop przepadnie. Na przykład gdy rodzice podzielą się urlopem rodzicielskim w taki sposób, że matka wykorzysta 20 tygodni, wówczas ojcu przysługuje 21 tygodni urlopu rodzicielskiego.
Ile wynosi zasiłek
Od 26 kwietnia ubiegłego roku zasiłek macierzyński jest wyższy. Wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego i 70 proc. podstawy zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego. A jeśli ubezpieczona mama złoży tzw. długi wniosek o zasiłek macierzyński w ciągu 21 dni po porodzie albo przyjęciu dziecka na wychowanie, zasiłek będzie wynosił 81,5 proc. wymiaru za cały okres jego pobierania. Warunkiem jest, że w pierwszym roku życia dziecka zostanie wykorzystany co najmniej jeden dzień zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Nie dotyczy to dodatkowych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, który przysługuje drugiemu z rodziców. Tu zawsze zasiłek będzie wynosił 70 proc.
Anna Szaniawska
regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie małopolskim
