Kraków zajął pierwsze miejsce w rankingu przygotowanym przez Fundację Łódź w ramach projektu „Barometr Rozwoju Miast 2024”. Miasto zachwyca swoją bogatą i długą historią, a jego rozwój nie zmniejsza swojej dynamiki. Silne strony Krakowa na tle innych miast w Polsce to między innymi pozytywna sytuacja demograficzna oraz silna edukacja, w tym jedne z najlepszych w Polsce uczelni wyższych oraz szkół podstawowych i średnich. Kluczowe luki rozwojowe to zakorkowanie miasta, zły stan dróg, a przede wszystkim – wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza.
Kraków – historia i teraźniejszość
Kraków, jedno z najstarszych i najbardziej fascynujących miast Polski, to miejsce, gdzie historia splata się z nowoczesnością w sposób niepowtarzalny. Założony w 1257 roku, odgrywał kluczową rolę w historii Polski jako stolica i siedziba królów. Przez wieki był świadkiem wielkich wydarzeń, które kształtowały losy kraju, a także ważnym ośrodkiem politycznym, kulturalnym i religijnym. Zamek na Wawelu nie tylko symbolizuje potęgę polskiego państwa, ale również jest dowodem wielowiekowej transformacji miasta od średniowiecznego ośrodka władzy do dynamicznego centrum akademickiego – w końcu posiada najstarszą uczelnię w Polsce i jedną z najstarszych w tym regionie Europy.
Dziś Kraków to nie tylko tętniący życiem ośrodek kultury, ale także rozwijający się hub innowacji o silnej pozycji i ambitnych celach. Staje się inspiracją dla innych polskich aglomeracji do podążania za jego śladem. Czy tak bogata i inspirująca historia miasta to jedyny powód świetności Krakowa? Jakie dokładnie silne aktywa posiada? Gdzie ulokowane są nieuniknione luki rozwojowe?
Krakowianie lubią Kraków
Na pytania zadane w poprzednim akapicie pozwala odpowiedzieć raport „Barometr Rozwoju Miast 2024” autorstwa Fundacji Łódź – pierwszego think tanku miejskiego w Polsce. Kraków może pochwalić się naprawdę pozytywną sytuacją w wielu obszarach i subobszarach – znajduje się na pierwszym miejscu w rankingu rozwoju miast (Warszawa nie jest włączana do rankingu ze względu na wyraźnie odróżnienie od pozostałych miast).
Analiza zebranych danych objęła cztery kluczowe obszary – bazę rozwoju, dobrostan, pracę i perspektywy utrzymania się oraz zarządzanie i współzarządzanie miastem. Każdy z nich zawiera subobszary (łącznie jest ich 17), które pozwoliły na stworzenie spójnego systemu mierzącego rozwój i identyfikującego aktywa i luki rozwojowe każdego z miast.
Warto zaznaczyć, że trzy z czterech jego obszarów wypadają najlepiej ze wszystkich analizowanych miast. To czym się Kraków wyróżnia to obszar „Dobrostan”, szczególnie dzięki subobszarom „Kultura i turystyka” oraz „Zamożność”, a także wyniki uzyskiwane w subobszarze „Ludności”. Na tle innych polskich miast wysoka pozycja Krakowa w kategorii „Ludność” wynika z pozytywnego efektu migracji i przyrostu naturalnego, wysokiego współczynnika dzietności oraz liczby mieszkańców w wieku produkcyjnym.
Co ciekawe, poza twardymi wskaźnikami, Kraków zajmuje tak wysoką pozycję dzięki przychylnej wobec miasta perspektywie mieszkańców (najbardziej pozytywnie oceniane miasto przez mieszkańców).
Pierwsze miejsce Krakowa to także efekt pozytywnej oceny rozwoju i funkcjonowania Krakowa w kategoriach „miasta szczęśliwe”, „miasta współtworzone” oraz „miasta preferowane do zamieszkania i życia”. We wszystkich tych subobszarach zajmuje 3 miejsce. Jednocześnie mieszkańcy Krakowa rzadko myślą o przeprowadzce do innego miasta. Zaś mieszkańcy innych miast wskazują Kraków jako jedno z trzech miast tzw. drugiego wyboru.
(Nie)skazitelny Kraków
Nawet zwycięzca rankingu posiada pewne luki rozwojowe, na których musi się skupić i nad nimi popracować. Obszarem najgorzej wypadającym dla Krakowa jest „Zarządzanie i współzarządzanie”, które znalazło się na 4 pozycji wśród pozostałych miast. Szczególnie negatywnie wypada „Zarządzanie miastem”, a w jego ramach miasto ma wyraźne problemy z dwoma subobszarami. Pierwszym z nich jest „Infrastruktura życiowa”, dotycząca głównie złego stanu dróg, dużej ilości korków, a co za tym idzie – długiego czasu dojazdu do centrum. Drugi dotyka poważnego problemu tej aglomeracji, mianowicie „Środowiska”. Miasto od lat boryka się z wysokim poziomem zanieczyszczenia powietrza oraz małą ilością terenów zielonych, co wiąże się z posiadaniem tytułu aglomeracji o najmniej czystym powietrzu w Polsce.
Jakość nie ilość
Pozycja Krakowa na tle innych miast, która wyłania się z „Barometru Rozwoju Miast 2024”, jest zdecydowanie najsilniejsza i najbardziej pozytywna ze wszystkich. Złoty medal w rankingu najlepiej rozwijających się miast w Polsce nie byłby możliwy bez bardzo korzystnych aktywów, takich jak „Ludność” czy „Edukacja”. Mimo to, miasto posiada pewne luki rozwojowe w wymiarach „Infrastruktura życiowa” i „Środowisko”. Nie zmienia to faktu, że miasto wciąż chwali się mieszkańcami pozytywnie patrzącymi na swoje miasto – są osobami „szczęśliwymi”, angażującymi się w jego rozwój i chętnymi do mieszkania na jego terenie.
Patrząc w przyszłość, Kraków stoi przed wyzwaniami związanymi z szybkim wzrostem populacji oraz potrzebą zrównoważonego, szczególności środowiskowego, rozwoju. Jednakże dzięki bogactwu swojego dziedzictwa kulturowego i tak silnemu zaangażowaniu społeczności lokalnej, miasto to jest gotowe nie tylko sprostać tym wyzwaniom, ale także utrzymać pozycję lidera w zakresie innowacji i jakości życia.
W raporcie znaleźć można wiele wskazówek związanych z redukcja wskazanych luk rozwojowych czy też wzmocnieniem aktywów. Warto zapoznać się z pełną treścią raportu. Wnioski płynące z raportu staną się wartościowym wkładem w rozwój polityki miejskiej oraz planowanie przestrzenne na różnych szczeblach administracyjnych. Najważniejsze to ciągłe poszukiwania i wypracowywanie, w formule współtworzenia, rozwiązań, bo to one pozwolą miastom wykorzystywać ich potencjał i redukować słabości.
Pełen raport dostępny jest tutaj: