Koncerty Espresso dla krakowian – nowy cykl koncertowy solistów Sinfonietty Cracovii w oddziałach Muzeum Narodowego w Krakowie

Orkiestra Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia we współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie przedstawiła repertuar koncertów kameralnych, które zabrzmią w murach Muzeum, w otoczeniu dzieł sztuki. Mistrzowie muzyki, wyjątkowe miejsca na kulturalnej mapie Krakowa, a wszystko to w niecodziennej konwencji spotkania przy kawie.

Miejska Orkiestra oferuje krakowianom możliwość kontaktu z klasycznym repertuarem: od Bacha, przez Mendelssohna aż po Szymanowskiego. Ponadto repertuar każdego z krótkich – około półgodzinnych koncertów – wzbogaci występ na bis spod znaku muzyki filmowej. Agata Grabowiecka, dyrektorka Sinfonietty Cracovii: Chcemy pokazać, że uczestnictwo w kulturze to nie tylko koncert czy wystawa – to styl życia. Koncerty Espresso będą krótkie i przyjemne, a jednocześnie wzbogacające. Sięgamy po nowego odbiorcę. Stworzymy przyjazne warunki do wejścia w świat muzyki klasycznej i sztuki tym, którzy nie uczestniczą regularnie w życiu kulturalnym Krakowa.

Koncerty Espresso to wyjątkowa podróż do dziewięciu oddziałów Muzeum Narodowego. Program obejmuje dziewięć wydarzeń zaplanowanych na ten rok. Raz w miesiącu, w samo południe w różnych oddziałach Muzeum zabrzmią dźwięki muzyki klasycznej rozpisanej na smyczkowe brzmienie Sinfonietty Cracovii, jednej z najważniejszych orkiestr kameralnych Polsce. Około trzydziestominutowy koncert będzie połączony z krótką prezentacją wybranego dzieła sztuki w wykonaniu ekspertów w dziedzinie historii sztuki. Repertuar wykonywany  przez muzyków będzie nawiązywał bezpośrednio do prezentowanego obrazu lub  rzeźby (do epoki, tematu czy nastroju). Dla uczestników koncertu przygotowana zostanie również filiżanka ulubionej kawy – wszystko po to, aby żyjącym w codziennym pędzie mieszkańcom Krakowa zaoferować choćby chwilę wytchnienia w bliskości sztuki. 

W ramach biletu na Koncert Espresso Muzeum Narodowe zaprasza do zwiedzania poszczególnych oddziałów Muzeum, które na czas wydarzenia zarezerwowane będą wyłącznie dla jego uczestników. A będą to między innymi: Pałac Biskupa Erazma Ciołka, Muzeum Stanisława Wyspiańskiego, Gmach Główny, a nawet – Willa ATMA w Zakopanem. Na otwarcie cyklu – już 24 kwietnia w samo południe – Sinfonietta Cracovia odwiedzi Muzeum Książąt Czartoryskich, gdzie bohaterką spotkania będzie Dama z gronostajem pędzla Leonarda da Vinci. 

Bilety dostępne na stronie Eventim.pl oraz poprzez kontakt na adres rezerwacja@sinfonietta.pl

KALENDARZ WYDARZEŃ: KWIECIEŃ 2022 – SIERPIEŃ 2022

WPROWADZENIE DO KONCERTÓW

Espresso z Mendelssohnem

Zarówno Felix Mendelssohn, jak i jego trzy lata młodsza siostra Fanny, byli cudownymi dziećmi. W wieku ośmiu lat chłopiec miał za sobą występ na fortepianie podczas prywatnego koncertu, zaś Fanny grywała z pamięci fugi Bacha. 11-letni Felix miał już na koncie pierwsze utwory. Do szczytowych osiągnięć okresu młodzieńczego, obok uwertury do „Snu nocy letniej”, należy niewątpliwie Oktet smyczkowy Es-dur op. 20. Ukończony 15 października 1825 roku utwór wyszedł spod ręki 16-letniego kompozytora. Rodzina państwa Mendelssohnów zamieszkała wówczas pod nowym berlińskim adresem, w nieistniejącym już domu przy Leipzigerstrasse 3. Dom był nieco zniszczonym pałacem, do którego przynależał ogród, łąki i niewielkie gospodarstwo. Ogrodowe skrzydło domu stało się za to miejscem niedzielnych koncertów rodzinnych, na które przychodziła berlińska socjeta. Felix grał na fortepianie, skrzypcach i altówce, Fanny grała na fortepianie, druga siostra Rebecka śpiewała, a brat Paul grał na wiolonczeli. U Mendelssohnów występowali też słynni wirtuozi, m.in. Franz Liszt, Joseph Joachim czy Ferdinand David. W takiej atmosferze domowego muzykowania powstał właśnie wspomniany Oktet smyczkowy, przeznaczony na czworo skrzypiec, dwie altówki i dwie wiolonczele. Gatunek oktetu zakładający tak nietypowy smyczkowy skład, był w tamtym czasie prawdziwą nowością i dopiero zyskiwał na popularności. Dedykowany zaprzyjaźnionemu skrzypkowi i nauczycielowi Eduardowi Ritzowi utwór został wykonany z dużym powodzeniem 30 stycznia 1836 roku. Kluczowa jest uwaga wykonawcza młodego kompozytora, aby Oktet grany był przez wszystkie instrumenty w orkiestrowym stylu, na wzór symfonii.

Podwójne espresso z Bachem i Prokofiewem

 W czasie pięcioletniego pobytu na kalwińskim dworze w Köthen, Joann Sebastian Bach cieszył się dobrymi relacjami ze swoim chlebodawcą, księciem Leopoldem. Bach został mianowany kapelmistrzem, dostając do dyspozycji 18-osobową kapelę dworską, w której grali znakomici muzycy. Sprzyjające warunki do pracy i dobra atmosfera sprawiły, że Bach odwdzięczając się za okazane zaufanie, skupił się na pracy kompozytorskiej, tworząc głównie muzykę instrumentalną. Z tego okresu pochodzi nie tylko pierwszy tom preludiów i fug ze zbioru Das Wohltemperierte Klavier czy słynny cykl Koncertów brandenburskich, ale także cztery Suity orkiestrowe, suity wiolonczelowe oraz sonaty i partity na skrzypce solo BWV 1001-1006. Ukończony w 1720 roku, zatytułowany przez Bacha Sei Solo a Violino senza Basso accompagnato, czyli cykl sześciu utworów solowych na skrzypce bez akompaniamentu, sprawił, że pozycja skrzypiec jako instrumentu solowego została mocno ugruntowana, zaś kompozycje te stały się wręcz archetypem utworów na skrzypce solo.

Sonata D-dur op. 115 Siergieja Prokofiewa również przeznaczona jest na skrzypce solo. Skomponowana w 1947 roku na zamówienie Komitetu ds. Kultury z przeznaczeniem pedagogicznym, jako dzieło dla utalentowanych młodych skrzypków. I pierwotnie Sonata miała być właśnie wykonywana nie przez jednego wykonawcę, a grupę uczniów grających unisono. Prawykonanie dzieła odbyło się jednak dopiero trzy lata po śmierci Prokofiewa, w 1959 roku – wówczas w konserwatorium moskiewskim Sonatę zaprezentował słynny amerykański wirtuoz Ruggiero Ricci. Trzyczęściowy utwór utrzymany jest w stylu neoklasycznym – część środkowa to temat z pięcioma wariacjami, zaś finał zawiera elementy taneczne wskazujące na polskiego mazurka.

Espresso z Bruchem

 Niemiecki kompozytor Max Bruch przeszedł do historii przede wszystkim jako twórca późnoromantycznych, ale utrzymanych w tradycyjnym stylu dzieł, na czele z popularnym Koncertem skrzypcowym g-moll, który na stałe wszedł do repertuaru skrzypcowego. Zważywszy na czas, w którym tworzył, czyli drugą połowę XIX wieku i początek XX wieku, uważany był wręcz za muzycznego konserwatystę. Oktet smyczkowy B-dur op. posth. pochodzi z ostatniego okresu twórczości, kiedy to Bruch skupiał się na małych składach wykonawczych. Dzieło powstało po w trudnym dla kompozytora czasie – po przebytej depresji spowodowanej śmiercią żony i w poczuciu klęski, jaką jego kraj poniósł w wojnie. W 1920 roku Bruch postanowił przerobić swój kwintet smyczkowy na oktet, zadedykowany przyjacielowi, skrzypkowi Willy’emu Hessowi, profesorowi Royal Manchester College of Music. Stan zdrowia Brucha stale się jednak pogarszał i kompozytor zmarł 2 października 1920 roku. Oktet wykonano w 1937 roku podczas transmisji radiowej w BBC, a wydano drukiem dopiero w 1996 roku.

Teksty opisów: Mateusz Borkowski

Sinfonietta Cracovia  

Początki dziejów Sinfonietty Cracovii wiążą się ściśle z powstaniem poprzedzającego jej istnienie zespołu „Młodzi Kameraliści Krakowscy” w roku 1990. Wysokie umiejętności, zaangażowanie muzyków i świeżość interpretacji zwróciły nań uwagę, było jednak jasne, że dalszy rozwój zespołu możliwy jest tylko w warunkach stabilnej egzystencji. Przy życzliwym wsparciu Państwa Elżbiety i Krzysztofa Pendereckich wszczęto starania o nadanie zespołowi statusu orkiestry miejskiej, co też nastąpiło w 1994 roku. Od tej chwili datuje się jego działalność pod nową nazwą: Orkiestra Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa Sinfonietta Cracovia.  

Ta unikalna w skali kraju inicjatywa szybko okazała się „strzałem w dziesiątkę”: orkiestra od początku swej działalności zyskała sobie pochlebne recenzje publiczności i krytyków. Muzycy znakomicie odnajdywali się zarówno w kanonie dzieł orkiestrowych – czy to kameralnych, czy też przeznaczonych na znacznie większą obsadę – jak i we wszelkiego rodzaju niekonwencjonalnych projektach artystycznych.

Ten profil, uwzględniający szerokie spectrum działalności (od koncertów muzyki klasycznej po występy na festiwalu Unsound), jest wyznacznikiem stylu zespołu do dnia dzisiejszego.

Przez 20 lat oblicze orkiestry kształtował znakomity skrzypek, altowiolista i pedagog Robert Kabara. Pod jego kierunkiem i z jego udziałem jako koncertmistrza i solisty Sinfonietta Cracovia wypracowała swój indywidualny styl, osiągnęła szereg sukcesów i dokonała wielu nagrań. Nie do przecenienia była też rola Adama Balasa, skrzypka, a w latach 1997-2010 menedżera Orkiestry. Był on inicjatorem wielu przedsięwzięć artystycznych i miał znaczący wpływ na wykreowanie  wizerunku zespołu otwartego na różnorodne nurty muzyczne. O randze Orkiestry świadczy również fakt, że w latach 2001-2009 jej dyrygentem gościnnym był wybitny amerykański dyrygent John Axelrod. Pod jego kierunkiem, wraz z chórem Camerata Silesia, zespół wziął udział w realizacji programu BBC: Holocaust; A Music Memorial Film from Auschwitz, dokonując na terenie byłego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau nagrania fragmentów Requiem W.A. Mozarta oraz III Symfonii H.M. Góreckiego. Program ten otrzymał International Emmy Award w roku 2005.  

W lipcu 2014 roku kolejny rozdział w historii zespołu zaczął pisać Jurek Dybał. Nowy dyrektor krakowskiej Sinfonietty to zarazem wybitny dyrygent, animator życia kulturalnego jak i muzyk słynnej orkiestry Filharmoników Wiedeńskich.       

Pod nową dyrekcją Sinfonietta Cracovia rozpoczęła obchody jubileuszu 20-lecia działalności występem podczas II edycji Międzynarodowego Festiwalu im. Krzysztofa Pendereckiego poziom 320.     

Sinfonietta Cracovia może poszczycić się współpracą z takimi mistrzami batuty, jak Krzysztof  Penderecki, Antoni Wit, Jerzy Maksymiuk, Christoph Eschenbach, Lorin Maazel, Valery Gergiev czy Ludwig Wicki oraz z tak wybitnymi solistami, jak Maxim Vengerov, Boris Pergamenshikov, Rudolf Buchbinder, Mischa Maisky, Pieter Wispelwey, Ilya Gringolts, Kaja Danczowska, Irena Grafenauer, Barry Douglas, Tabea Zimmermann, Grigori Zhyslin, Konstanty Kulka, François Leleux, Isabelle Moretti, Janusz Olejniczak, Piotr Pławner czy Radovan Vlatković.     

Orkiestra uczestniczyła w renomowanych festiwalach: Schleswig-Holstein Musik Festival, Festival international de Colmar, Białe Noce w Sankt Petersburgu, Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, Sacrum Profanum, Misteria Paschalia, a jej kunszt oklaskiwały tysiące melomanów m.in. w Konserwatorium Muzycznym i Teatrze Maryjskim w Sankt Petersburgu, Filharmonii i sali Konzerthaus w Berlinie, Herkulessaal w Monachium, sali Casino w Bazylei i Tonhalle w Zurichu, Teatrze Mogador w Paryżu i Palais des Festivals w Cannes, Auditorio Nacional w Madrycie,  w teatrach w Brescii, Neapolu i Parmie oraz Filharmonii w Stambule.            

Ważny obszar działalności Sinfonietty Cracovii stanowi realizacja nagrań płytowych oraz muzyki filmowej. Zespół brał udział w produkcjach telewizyjnych BBC Classical Music Television,  francuskiej TV Arte oraz Telewizji Polskiej, może też poszczycić się nagraniami do filmów i seriali wyreżyserowanych m.in. przez Agnieszkę Holland, Janusza Zaorskiego, Jana Komasę czy Jana Kidawę-Błońskiego. Wśród najnowszych realizacji znajduje się m.in. ścieżka dźwiękowa do filmu Miasto 44. Orkiestra wielokrotnie występowała też na Festiwalu Muzyki Filmowej w Krakowie.

Znakomite wykonania Sinfonietty Cracovii zarejestrowano na płytach wydanych przez prestiżowe wytwórnie – Arion, Channel Classics, DUX i CD Accord. Wśród ostatnich nagrań na szczególną uwagę zasługuje m.in. płyta z koncertami fortepianowymi Beethovena w wykonaniu wielkiego pianisty Rudolfa Buchbindera, któremu Sinfonietta towarzyszyła